মই জানো মই ক্লীৱ৷
যদিও বা প্ৰাণকীট আশু অংকুৰিত মোৰ
ৰমণীৰ ফলদা কুক্ষিত৷ মই জানো মই ক্লীৱ,
যদ্যপি শক্তিৰ স্ফূৰ্ত্তি অযুত কৰীৰ, তথাপি সি
অন্ধ শক্তি, বিলম্বিত ন্যায়-দণ্ড পৰে যেন
ভ্ৰান্ত তস্কৰত৷
মই জানো মই ক্লীৱ৷ কাৰণ ন্যায়ৰ সূত্ৰ প্ৰতিশাখ্য৷
অভিজ্ঞতা ভিত্তি মাথোঁ মোৰ; কল্পনাৰ উন্মুক্ত পৱনে
নোতোলে লহৰ তাত পৌৰুষ অথবা নাৰীত্বৰ৷
মই জানো মই ক্লীৱ৷ যেহেতু অপৰিমেয়
শক্তি মোৰ নিৰ্ব্বিকাৰে সহ কৰিবৰ বাবে
সাধাৰণ মানুষী ভ্ৰান্তিৰ আক্ৰমণ ৷
মই ক্লীৱ কল্পনাবিহীন অভিজ্ঞতা,
আৰু তাৰ
অমোঘ নিবিড় অন্ধকাৰ৷
বসন্তৰ হ'ল শেষ৷ জোঁট লগা পলাশ-ডালত
শেষ হ'ল শাৰিকাৰ চটুল কাকলি৷
শালৰ সুৱাস-ৰিক্ত বতাহত স্বেদৰ ইংগিত৷
দিনৰ ঘৰ্ন্মাক্ত চিন্তা সন্ধিয়াই শীতল কৰেহি৷
কাণে কাণে বই যায় পূবালি বতাহ
বৰ্ষাৰ সংকেত লই৷ মই ভাবোঁ, মইযে সম্ৰাট,
যদিওবা ৰাজ্য মোৰ নিৰ্বিকাৰ মানচিত্ৰ৷
বিধৱাৰ সীমান্তৰে অঁকা৷ মোৰ সৈন্য
প্ৰান্তৰৰ শিলৰ চেপত সৌৱা গজি আছে
দীঘলীয়া ঘাঁহ৷ মই পিতা,
যদিওবা মোৰ পুত্ৰ হঠাত চকুত আহি পৰা
উৰণীয়া চিতাৰ কুকুহা৷
এটোপা অশ্ৰুৰ কণা ওলাই আহিব খুজি
ৰৈ যায়, হে সঞ্জয়,
শোণিতত আনি দিয়ে বিষাক্ত মাদক প্ৰতিক্ৰিয়া
-নিৰন্ধ্ৰ চকুত নাই পোহৰৰ পথ!

তথাপি সম্ৰাট মই,পিতা মই৷
যদিওবা ক্লীব মই হতাশ্বাস আত্মকীৰ্তি ধ্বংসৰ দৰ্শক
সম্ৰাটৰ সিংহাসন শোভা কৰা নিৰ্বিকাৰ অলংকাৰ
পিতৃত্বৰ হেজাৰ ভ্ৰান্তিৰ৷ পিতৃত্বৰ আশীৰ্ব্বাদ
সম্ৰাটৰ অভিজ্ঞান-যুক্ত এক দান-পত্ৰ কিয়নো ন,হল?
পিতাৰ উত্কন্ঠা আৰু মোহ উদ্বেগেৰে মই
শুক্ৰনীতি ৰচিলোঁ নিৰ্ভয়ে৷ সাম্ৰাজ্যৰ চক্ৰজালে
আনহাতে পিতৃত্বক কৰিলে বঞ্চনা৷
প্ৰজাৰ ন'হলো পিতা, হ'লো সন্তানৰ
সম্ৰাটৰ আসনৰপৰা৷
যেতিয়া চৰম ক্ষণ আহিছিল সম্ৰাটৰ
পিতৃত্বৰ নৈতিক গৌৰৱ-অৰ্জ্জনৰ,
তেতিয়া সম্ৰাটে আহি ৰোধিলে পিতাৰ কণ্ঠ
ক'লে কাণে কাণে-ৰাষ্ট্ৰৰ শ্লীলতা নাই,
ৰাষ্ট্ৰৰ সৌজন্য এক দুৰ্ব্বলতা৷ ৰাষ্ট্ৰক্লীৱ৷ নাৰীৰ নগ্নতা স'তে
শস্যহীন প্ৰান্তৰৰ নগ্নতাৰ অকণো প্ৰভেদ নাই!
ৰাষ্ট্ৰ পিতা, কন্যাৰ নগ্নতা-পিতাৰ সহজ অভিজ্ঞতা৷
মানুহৰ গ্লানি য'ত-ক্লীৱতাৰ তাতেই মৰ্য্যাদা৷
নীতিৰ নামত মই বিশ্বাসেৰে খেলিলোঁ হেতালি
সকলোটি হ'ল খেলিমেলি
কোন সত্য? নীতিৰ ক্লীৱতা নতু হূদয়ৰ পৰম নিৰ্ভৰ?

আজি মোৰ অন্ধ দুচকুত নামিছে নতুন অভিজ্ঞতা৷
হে সঞ্জয়, আজি মই জানো, স্বপ্ন কিনো৷
স্বপ্নই সানিলে আহি কল্পনাৰ তুলসী চন্দন
অন্ধ অভিজ্ঞতাশিলা হ'ল শালগ্ৰাম৷
স্বপ্নই দিলেহি দৃষ্টি জীৱনত আলোক বঞ্চিত এই
জৰদগৱ অন্ধ সম্ৰাটক…